Wystawa czasowa: SYBIRAKÓW ZIEMIA OBIECANA

25 stycznia – 31 marca 2020 Wernisaż: 24 stycznia 2020, godz. 17.30 (obchody 4. rocznicy otwarcia MNS-CDP)

Kurator: Aneta Popławska-Suś
Organizatorzy: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu, Sieć Ziem Zachodnich i Północnych

Wystawa powstała z okazji 80. rocznicy wywózek Polaków w głąb ZSRS.

Wystawa prezentuje zagadnienia deportacji oraz ich konsekwencje dla Polaków w czasie drugiej wojny światowej, ze szczególnym naciskiem na ich pobyt w Afryce po wyjściu armii gen. Władysława Andersa wraz z częścią polskich cywilów z ZSRS w 1941 roku.

Wątek afrykański został przybliżony dzięki fotografiom Hieronima Szumowskiego, w czasie jego pobytu w Ugandzie, Kenii oraz Tanganice. Dla Sybiraka-Afrykańczyka pobyt na nieznanym dotąd kontynencie był najszczęśliwszym okresem w jego życiu. Afryka stała się dla tych ludzi Ziemią Obiecaną. Polska ludność cywilna miała przebywać w Afryce do zakończenia wojny. W momencie wyzwolenia Polski planowana była ich repatriacja. Problemem było jednak to, że nie mieli dokąd wracać, ponieważ przeważająca większość Sybiraków-Afrykańczyków pochodziła z Kresów II RP, które na mocy porozumień jałtańskich odebrano Polsce.

Materiały prezentowane na ekspozycji pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy oraz prywatnych zbiorów Tadeusza Szumowskiego, syna Hieronima Szumowskiego – autora fotografii obrazujących życie polskich uchodźców w Afryce. Walczył on w czasie pierwszej wojny światowej (1914–1918) w legionach Piłsudskiego oraz w wojnie polsko-bolszewickiej (1920). Po wojnie pracował jako nauczyciel w Wilnie. W 1939 roku został aresztowany przez sowietów, a następnie zesłany do obozu w Workucie. Na mocy amnestii z 1941 roku został zwolniony z łagru i wraz z armią gen. Andersa ewakuował się z terenu ZSRS. Trafił wówczas do obozów polskich uchodźców w Afryce (Rongai, Ifunda, Tengeru), gdzie pracował w latach 1943–1955. W okresie tym nauczał geografii, matematyki, języka angielskiego, niemieckiego i francuskiego.



Centrum Dialogu Przełomy w 2019 roku


WYSTAWY CZASOWE

• 25.01 – 31.03.2019: „Byłem świadkiem. Jerzy Undro”
• 28.03 – 30.04.2019: „100-lecie obrony Lwowa”
• 17.05 – 16.08.2019: „PRL pod lupą. przed zmianą”
• 28.06 – 31.07.2019: „Przyjaźń polsko-francuska i niepodległość Polski”
• 29.08 – 30.09.2019: „100 lat PCK – historia znana i niezapomniana”
• 29.08–15.11.2019: Interwencja w wystawę stałą - 80. rocznica wybuchu II wojny światowej.
• 15.10 – 30.11.2019: „Kobiety w walce o niepodległość”

WYSTAWY PLENEROWE

• 31.05 – 29.08. 2019: „1989. Próba dialogu”
• 29.08 – 30.09.2019: „PCK - Historia znana i niezapomniana na przestrzeni 100 lat”

DEBATY/SPOTKANIA/KONFERENCJE:

• 25.01.2019 „Byłem świadkiem” spotkanie z Jerzym Undro
• 14.03.2019 Spotkanie przedstawicieli Sieci Ziem Zachodnich i Północnych
• 17.03.2019 „Raj doczesny komunistów” – debata z udziałem dra Łukasza Kamińskiego i dra Marka Mutora
• 03.04.2019 Debata „Generał Mieczysław Boruta – Spiechowicz – obrońca Lwowa”. Wprowadzenie Krzysztof Szczur
• 09.04.2019 Debata „Aleksander Czołowski – lwowiak niezapomniany” we wspomnieniach wnuka Marka Karczewskiego
• 25.04.2019 Muzeum Historii Polski – debata nt. nowopowstającego muzeum i roli muzeów dziś. Prezentację multimedialną prowadził Robert Kostro, dyrektor MHP
• 21.05.2019 „Przeszłość. Koniec czy początek” – debata świadków historii o Okrągłym Stole. Prowadzenie Agnieszka Kuchcińska-Kurcz
• 04.06.2019 Spotkanie z rodzinami członków opozycji demokratycznej
• 10.06.2019 Debata oksfordzka młodzieży „4 czerwca skończył się w Polsce komunizm”
• 10.06.2019 Debata polityków „Czy dziś potrzebny jest Polsce Okrągły Stół?”. Prowadzenie Agnieszka Kuchcińska-Kurcz
• 10.09.2019 Prelekcja dr hab. Pierre Fredericka Webera „Francja wobec Polski we wrześniu 1939 r.” Prowadzenie A. Kuchcińska-Kurcz
• 17.09.2019: Prelekcja dr Tomasza Ślepowrońskiego „Wrzesień 1939 w niemieckim Szczecinie”. Prowadzenie A. Kuchcińska-Kurcz
• 24–30 .09.2019 Wirtualny Teatr Historii na pl. Solidarności – prezentacja dwóch filmów wraz z omówieniem: „MS Piłsudski” oraz „Kartka z powstania” - 1126 osób. Jest to największa liczba gości ze wszystkich miast w Polsce, w których odbyły się seanse w ramach WTH.
• 25.10.2019 Pokaz filmów dokumentalnych dotyczących przełomu 1989 r.

POZOSTAŁE SPOTKANIA:

• 05.03.2019 Adlojada - Dni Kultury Żydowskiej Reportaż. Rozmowa z Jarosławem Mikołajewskim, autorem książki „Terremoto” oraz „Literatura i teologia, rozmowa z Sebastianem Dudą, autorem książki „Przesilona wątpliwość”
• 21.03.2019 Spotkanie z przedstawicielami Stowarzyszenia Grudzień 70/Styczeń 71 nt. planów zorganizowania 50. Rocznicy Grudnia’70 w Szczecinie
• 26.03.2019 Spotkanie członków Obywatelskiego Komitetu Porozumiewawczego.
• 26.04.2019 „Quo vadis Europo ?” – spotkanie młodzieży szczecińskich szkół wiceprzewodniczącym Parlamentu Europejskiego prof. Bogusławem Liberadzkim.
• 27.04.2019 Festiwal Głosu: „Oddaję głos…” – „O czym mówią rzeźby. Lewiński” – twórczość rzeźbiarska Sławomira Lewińskiego w Szczecinie i regionie w setną rocznicę urodzin
• 14.09.2019 Wykład dr Tomasza Ślepowrońskiego „Krajobraz kultury Pomorza Zachodniego”
• 10.10.2019 Międzynarodowa Konferencja Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego poświęcona przygotowaniom XII Bałtyckich Igrzysk Młodzieży
• 28.10.2019 Spotkanie Klubu Obywatelskiego

LEKCJE HISTORII:

• Warsztaty dla przedszkolaków i najmłodszych uczniów szkół podstawowych
• Lekcje muzealne
• Lekcje wyjazdowe
• Lekcje ze świadkami historii
• Lekcje w ramach Akademii Obywatelskiej: totalitaryzmy

KONKURSY I KONFERENCJE

• 24.01.2019 Konkurs „Tropem historii niezwykłych”
• 14.06.2019 Konkurs „Wiatr odnowy wiał”
• 23.10.2019 Konferencja dla nauczycieli „Wolność kocham i rozumiem…”
• 29.11.2019 Konferencja metodyczna pt. „Od przeszłości do nowoczesności”

PROMOCJE KSIĄŻEK

• 26.02.2019 Promocja książki Michała Siedziako „ Bez wyboru”
• 28.05.2019 Promocja książki prof. Jana Skórzyńskiego „Okrągły stół. Wynegocjowany koniec PRL”
• 07.11.2019 Promocja książki Antoniego Dudka „ Od mazowieckiego do Suchockiej”
• 26.11.2019 Promocja zbiorów dokumentów wydanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia „Wołyń i Galicja Wschodnia pod okupacją niemiecką 1943 – 1944”, „Wołyń i Galicja Wschodnia za drugiego Sowieta” (red. Łukasz Adamski, Grzegorz Hryciuk), „Miotła Stalina. Polska Północno-Wschodnia i jej pogranicze w czasie obławy augustowskiej w 1945 roku” (red. Łukasz Adamski, Grzegorz Hryciuk, Grzegorz Motyka). Na spotkaniu obecny był Łukasz Adamski
• 11.12.2019 Promocja książki Agnieszki Kuchcińskiej-Kurcz pt. „1989. Próba dialogu”

NAGRODY

• Wyróżnienie Specjalne (Special Commendation) w prestiżowym konkursie Europejskie Muzeum Roku (EMYA 2019 – The EuropeanMuseum Of The YearAwards 2019).
• FREKWENCJA W MNS-CDP W ROKU 2019 39 362 osób (frekwencja w Muzeum Narodowym w Szczecinie w 2019: 109 259 osób)